Het Rijk heeft na vijf jaar bijna een derde deel van van de af te stoten gebouwen van Justitie verkocht. De panden zijn gewild nu de vastgoedmarkt aantrekt. In afwachting van een nieuwe bestemming is in veel inrichtingen tijdelijk gebruik.
Onder leiding van voormalig staatssecretaris Fred Teeven belandden de afgelopen vijf jaar ruim 25 gebouwen van Justitie op de verkooplijst, waaronder gevangenissen. Inmiddels is de overheid er acht kwijt, waaronder het al lang leegstaande Blokhuispoort in Leeuwarden voor een weggeefprijs en de al in 2014 verkochte Noordsingel gevangenis in Rotterdam. De verkochte gevangenissen worden omgevormd tot onder meer opvanglocaties voor dak- en thuislozen, hotels en zorginstellingen.
Trage gemeenten
Op de nieuwssite van NOS stond een interview met de baas van het Rijksvastgoedbedrijf, Jaap Uijlenbroek.
Toch duurt het lang voor een verkoop rond is. “De gemeentelijke besluitvorming is heel bepalend voor het tempo”, stelt Uijlenbroek. Voordat er eensgezindheid is over een nieuwe bestemming, “ben je zo twee jaar verder”. Zo wilde de gemeente Haarlem eerst wel zelf de koepelgevangenis kopen, toen weer niet en uiteindelijk wel.
Om de gebouwen niet te laten verloederen, krijgen de panden een tijdelijke bestemming. Creatieve bedrijven mogen zich er bijvoorbeeld vestigen, maar de meeste panden worden gebruikt voor de opvang van asielzoekers. Op het hoogtepunt zijn vijftien gevangenissen daarvoor gebruikt. Nu het aantal asielzoekers daalt, zijn het er nog tien.
Gesloten gevangenissen
De belangstelling voor de gevangenissen loopt sterk uiteen. Vooral bepalend is de locatie. Hij verwacht dan ook veel van de verkoop van de Bijlmerbajes, die een maand geleden te koop werd gezet. Minimale opbrengst: 60 miljoen euro. “Dat is een topplek in Amsterdam. Ik verwacht dat dat een heel succesvol traject wordt.”
Lastiger wordt het als het gaat om monumentale gebouwen, zoals de koepelgevangenissen in Breda, Haarlem en Arnhem. Daar is voor elke kleine verbouwing al toestemming nodig. Maar omdat deze op “schitterende plekken” staan in de stad, verwacht hij hier uiteindelijk ook een goede uitkomst. De Bredase en Haarlemse koepelgevangenissen zijn de afgelopen weken te koop aangeboden aan de gemeente. In Haarlem komt mogelijk een vestiging van een University College, als de koop doorgaat.
Slopen
Vooral inrichtingen in krimpgebieden kunnen problematisch worden om te verkopen. “In Veenhuizen bijvoorbeeld zit nog het COA. Daar zie je niet snel nieuwe ondernemers zich vestigen. Dat wordt niet snel verkocht en wordt het een puzzel naar mogelijkheden.”
Hij verwacht dat voor een aantal lege gevangenissen geen toekomst meer is. Die zullen verdwijnen. “Als het echt niet verkocht kan worden, kost het alleen maar geld. Dan kun je beter slopen.”
