Een tijdelijk beheerder is gecontracteerd door het Rijksvastgoedbedrijf. Stadsdorp had een succesvolle buurtmaaltijd en nieuwe initiatieven dienen zich aan met tuinieren, filmen en wonen. Ondertussen: wat is dit complex eigenlijk waard?
Wat is de gevangenis waard?
Er zijn allerlei speculaties over de waarde van de gebouwen op het bolwerk Wolvenburg. Als woonbestemming heeft het een veel grotere waarde dan als gevangenencomplex. Maar de waarde stijgt aanzienlijk als hotel of kantoorlocatie. Wat is die waarde?
Als gevangenis heeft Wolvenburg geen waarde meer, Justitie wil er van af en de politie heeft geen belangstelling. Toch mag volgens het bestemmingsplan er geen andere activiteit in plaats vinden. Je mag dus niets met de gebouwen als de bestemming niet verandert.
Bij de verkoop van Wolvenburg zal het Rijk aan de Gemeente vragen welke andere bestemmingen mogelijk zijn. Voorbeeld: het Rijk wordt niet blij van een openbaar groen park, opbrengstwaarde nihil. Maar een brug van openbaar groen in de binnenstad naar het groen van het Griftpark zou ongetwijfeld de instemming van parkontwerper Zocher krijgen.
De Gemeente heeft een eigen verantwoordelijkheid, want wat wil Utrecht met een na honderdzestig jaar vrij komend bolwerk in de noordelijke binnenstad?
Het Rijk voert inmiddels verkennende gesprekken met mogelijke belangstellenden. Zij wil de plannen van deze vooral investeerders en projectontwikkelaars gebruiken in haar gesprekken met de Gemeente en bij de voorbereiding van het verkoopproces.
Ook de gemeente is geïnteresseerd in vooral de plannen van ontwikkelaars. Toch is dat vreemd, waarom krijgen partijen met geld en ontwikkelvermogen voorrang in het bepalen van de bestemming?
Buurteten in september was een groot succes
Met bijna zeventig mee-eters was de buurtmaaltijd een groot succes. Iedereen heeft een eigen culinaire bijdrage geleverd. De oude personeelskantine in de gevangenis en de daarbij horende verwilderde tuin aan de Wittevrouwensingel konden we gebruiken.
De meeste deelnemers zijn mee geweest met een van de drie rondleidingen in het gevangeniscomplex. Het gaf de buurtmaaltijd naast het elkaar ontmoeten in een ontspannen sfeer ook een tot nadenken stemmend kantje. We willen begin 2015 opnieuw een informele bijeenkomst organiseren. Het kleine budget wat is overgebleven van het buurteten kunnen we daarvoor gebruiken.
Stadsdorp Wolvenburg wil de gevangenis filmen
De gevangenis verdwijnt, over een aantal jaren weten we niet meer hoe het daar was. De gebouwen lenen zich nu nog goed om vast te leggen hoe het als gevangenis functioneerde. Op foto is dat al veel gedaan, maar op film maar weinig.
Stadsdorp Wolvenburg heeft het plan opgevat om met en door de buurt het gevangeniscomplex op film vast te leggen: niet alleen de gebouwen, ook het functioneren. Met dat idee zijn meer dan twintig film- en podiumkunstenaars in de directe omgeving rechtstreeks benaderd of ze mee willen doen.
Een groep van zes actievelingen is op een eerste bijeenkomst bij elkaar geweest. Iedereen wordt uitgenodigd om mee te doen als vrijwillig ‘gevangene’ of ‘medewerker’ in de gevangenis, meld je aan. Uiteraard hopen we op medewerking van Justitie om enkele dagdelen het gebouw voor ons te openen.
Welke kwaliteiten kan Wolvenburg krijgen?
Wolvenburg is niet alleen een lap grond in de binnenstad, er staan ook monumentale bouwwerken op. Toch kan het nog veel meer worden: van afgesloten naar ontmoetingsplek, van stenige klomp naar groene long, van in zichzelf gekeerd naar open en transparant et cetera. De ruimtelijke omgeving geeft ons vaak sterk het idee van de functie. Andersom kan dus ook: de locatie een sfeer laten oproepen waar de functie zich naar moet aanpassen.
Dat zijn allemaal beelden die om een nadere invulling vragen. Begonnen is met de voorbereiding van een schetsboek waarin Wolvenburg andere gedaanten aanneemt, simpeler gezegd: er worden tekeningen gemaakt van een toekomstig Wolvenburg. U hoort er binnenkort meer over.
Tijdelijk beheer in de loop van 2015
Als Justitie de gevangenis vrijgeeft aan het Rijksvastgoedbedrijf, komt er een tijdelijk beheerder in het complex. Het RVB heeft inmiddels de kandidaat daarvoor geselecteerd: Bewaakt & Bewoond. B&B gaat de gevangenis beheren tot het overgedragen wordt aan een nieuwe eigenaar na 2016.
Bij tijdelijk gebruik wordt gedacht aan ruimte voor tuinaanleg, exposities, atelierruimte, tijdelijke kantoorruimte en nog nader in te vullen bestemmingen. Daarvoor moet waarschijnlijk het bestemmingsplan aangepast worden. B&B begint met de inventarisatie van noodzakelijk gebouwaanpassingen en het voorbereiden en indienen van dat tijdelijke bestemmingsplan.
Gelijktijdig wordt meegenomen de in de eerste helft van 2016 plaats te vinden kunstmanifestatie: Hacking Habitat. Met deze kunstmanifestatie wordt elke bezoeker geconfronteerd met ons ‘gevangen’ bestaan in netwerken, systemen en instituties. Maar ze laat ons ook ervaren hoe we ons daaruit kunnen bevrijden en onze leefruimte kunnen terugpakken. De gevangenis is daarvoor meer dan een matafoor, iedere bezoeker zal het complex kunnen bezoeken en ervaren wat ‘gevangen zijn’ is.
Wolvenburg komt daarmee op de kaart van Utrecht en Nederland te staan. Om de bezoekersstroom op te kunnen vangen wordt gedacht aan een tijdelijke brug tussen de Wittevrouwensingel en Wolvenburg. De tijdelijke verbinding wordt ‘kunstzinnig’ aangelegd en is alleen bedoeld voor bezoekers. Al met al zijn het grote plannen voor de buurt.
Wooninitiatief ‘Wonen in Wolvenburg’ is van start
Met bijna twintig leden is het initiatief ‘Wonen in Wolvenburg’ gestart met wensen opstellen, plannen maken en taakverdeling. Zij komen bij elkaar in het tuinhuis van Het Groene Dak in Voordorp, deel van een geslaagd wooninitiatief. Een groep gaat met professionals in de projectontwikkeling en met architecten in gesprek.
Een andere werkgroep gaat in kaart brengen of een woonbestemming in Wolvenburg mag en gerealiseerd kan worden. Het wooninitiatief is opdrachtgever geworden voor een studieopdracht van een groep Bouwkunde studenten van de Hogeschool. Nieuwe leden voor het wooninitiatief zijn welkom.
