Dromen over een toekomst
Over de toekomst van Wolvenburg waren en zijn vele ideeën en plannen. Stadsdorp Wolvenburg maakte kennis met verschillende initiatieven voor een nieuwe bestemming van Wolvenburg.
In februari 2020 is een visie over de mogelijkheden voor een herbestemming voor de gevangenis door de gemeente vastgelegd. Een maand later startte het Rijksvastgoedbedrijf met de verkoop van het bolwerk. Iedereen, mits voorzien van voldoende credit, kon meedoen aan de verkoop. Bij de nieuwsberichten is meer achtergrond informatie over de verkoop te vinden.
Welke plannen zijn er geweest
Enkele initiatieven zijn al jaren geleden met hun voorbereiding gestart. Zij maakten dat al vroeg kenbaar, ook om in contact komen met anderen en die enthousiast te maken.
Wooninitiatief De Witte Wolf
Zouden de gevangenis, de voorgebouwen of delen ervan een herbestemming voor wonen kunnen krijgen? Een groep initiatiefnemers met de naam De Witte Wolf werkt sinds 2014 dit plan uit. Zij zijn van plan er zelf te gaan wonen en dat lijkt mogelijk te gaan worden. De Witte Wolf behoort tot het Team AM die de definitieve herbestemming gaat doen. Belangstellenden kunnen zich aanmelden. Ga daarvoor naar de website van De Witte Wolf.
In een artikel in de Binnenstadskrant van januari 2017 legt de voorzitster van het initiatief hun plannen uit, de link gaat naar de PDF.
Stadstuinderij De Groene Wolf
‘Terug in de tijd: een oase op het oude bolwerk’ – Stadsdorp Wolvenburg (bewoners van het stukje Utrecht rondom de oude gevangenis Wolvenplein en dus het bolwerk Wolvenburg) wil een stadstuinderij op een deel van het bolwerk realiseren. De eerste tuinbakken zijn in 2016 geplaatst en sindsdien is er geoogst.
De stadstuinderij loopt voorop met haar plan: geef bij een definitieve herbestemming een deel van het bolwerk terug aan de stad en de stadsbewoners. Dit deel van het centrum heeft op dit moment te weinig groen.
Hotel of hostel
Ombouw van (een gedeelte) van de gevangenis tot een overnachtingsplek voor bezoekers van de stad met een kleinere beurs. Verschillende bewoners van de stad Utrecht speelden met dit idee, mede door hun buitenlandse vakanties en ervaringen met hostels. Deze plaatsen zijn naast overnachtingsmogelijkheid ook ontmoetingsplaatsen voor jongeren uit verschillende landen.
Enthousiaste stadsbewoners hadden plannen, inclusief een initiatiefgroep met een businessplan. Er waren ook initiatiefnemers met plannen voor de (gedeeltelijke) ombouw tot een (bijzonder) stadshotel voor andere doelgroepen dan bezoekers met een kleine beurs.
Er zijn plannen om een deel van de gevangenis om te bouwen naar een hotel en horeca functie. In het team AM is partner Levenslang daarvoor plannen aan het maken. Van Levenslang is een deelnemer Star Lodge Hotel van de familie Plijnaar.
Bemuurde grond
HEROVERING VAN DE RUIMTE TUSSEN SINGEL EN GEVANGENISMUUR – met dat voornemen startte in 2016 het initiatief voor een langdurig ecologisch project in samenspraak met omwonenden. Tussen de muur en het water is het talud begroeid. Het gebied is niet toegankelijk omdat aan weerszijden hekken het talud afsluiten.
Tot 2020 werd dit gebied kort gehouden met een intensief maaiprogramma. Spontane plantengroei werd in de kiem gesmoord en er ontstond een eenzijdige begroeiing. Sinds 2016 wordt met door te hooien het gebied minder bemest. Dat bevordert de soorten rijkdom van begroeiing. In 2020 is het maaien en snoeien zelf ter hand genomen.
Het talud willen we heroveren voor/door planten en voor/door mensen door af en toe ‘te doen’ maar vooral door ‘te laten’. Zo scheppen we een vruchtbare spanning tussen ontstaan en snoeien, instinct en verstand, heroveren en begaan. De betreding daarvan is een walking practice, een wandeling onder het motto ‘a path is made by walking’. De betreding vindt sinds 2016 maandelijks plaats. Met een nieuwe eigenaar hopen de deelnemers op een goede samenwerking.
Werkruimte start-ups en zelfstandigen
In de stad zijn verschillende bedrijfsverzamelgebouwen. Gevangenis Wolvenplein zou kunnen voorzien in het bieden van kleine werkcellen, een kleine plek waar een zelfstandige met zijn schrijfwerk, computergebruik, atelier etc. voldoende ruimte vindt. Ook zijn er een beperkt aantal grotere ruimten.
Gevangenis Wolvenplein is nu al te gebruiken als werkplek. Er is ruimte voor meer dan 120 mensen voor een (vaak deeltijd) werkplek. Met beleid kunnen buren een goed contact stimuleren en gemeenschappelijke voorzieningen tegen een schappelijke prijs. Dit gebruik is al in april 2015 gestart en wordt sinds september 2021 voortgezet door De Stadstuin, partner in het Team AM.
De Stadstuin is opgericht om deze faciliteiten mogelijk te maken: ‘De Stadstuin is een thuishaven voor creatievelingen, workaholics, trainers en levensgenieters. Met alle ruimte en faciliteiten om zakelijk te groeien. Je hebt de vrijheid om een ruimte helemaal in te richten en verbouwen zoals je zelf wilt, in de uitstraling die bij je past.’
Horeca
Het op tijdelijke basis gestarte horeca-initiatief The Village is gestopt in oktober 2016. Deels waren de vergunningeisen voor het terras een struikelblok. The Village heeft in maart 2017 haar koffiebranderij en bakkerij verplaatst. De ruimte is niet meer beschikbaar voor nieuwe ’tijdelijke’ horeca.
Grotere ruimten in de gevangenis worden nu onder de naam De LiK tijdelijk gebruikt voor evenementen, diners, bedrijfsontmoetingen, lezingen etc.. Cateraar Qeet biedt deze tijdelijke functie aan.
Bij de definitieve herbestemming van de gevangenis komt bij het hotel een horecaterras voor uitzicht over de Wittevrouwensingel. De plek is en wordt bijzonder.
Een duurzamer gebouw
In 2014 hebben we met vele enthousiaste deelnemers ideeën en plannen voor de locatie gemaakt. Later zijn deze plannen in een enquête bevraagd. Enthousiast werd vrijwel iedereen voor plannen om het gebouwencomplex duurzamer te maken, ondanks de grote opgave voor het Rijksmonument. Het complex wordt verwarmd op stadsverwarming met een vermogen van 680 kW. Daarnaast is een elektrische installatie met een vermogen van 400 kVA aanwezig. Het koelvermogen is 25 kW.
Het zal niet verbazen dat met deze getallen een aanzienlijk verbruik uitgedrukt wordt. Een duurzamer gebouw bespaart niet alleen veel energie (LED verlichting, isolatie etc.), maar betrekt haar energie ook uit duurzame bronnen. In plaats van zonnepanelen kan een binnenplaats wellicht overdekt worden door een glazen dak met zonnecellen, om maar een voorbeeld te noemen. Dat werkt dubbel als isolatie van gevels en als opwekker van energie. De buurt is inmiddels begonnen met een duurzaam initiatief: buurtstroom Molenstraat.
Onderstaande afbeeldingen zijn uit afstudeerwerk.
2013 HKU – Maike Daemen, ontwerp voormalige kerk:
2014 Jan des Bouvrie Academie – Leonie IJperlaan, ontwerp gevangenisvleugel:
2015 Hogeschool Utrecht – Afstudeergroep S7 Bouw en Omgeving – Kees Geevers, Tjeerd Huisman, Niels Kamsma, Jorrit Klomp, Dennis Drost, Rowan Verhaar, Marlene Wesseling, Fabienne Margry; ontwerp nieuwe functies van wonen, hotel en werken.
In 2018 januari studeerde Roy van Maarseveen af als architect Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Naast zijn werk bij Zecc Architecten heeft hij in deeltijd enkele jaren een ‘afstudeerruimte’ gebruikt in de gevangenis. Wolvenburg werd zijn afstudeerproject.
Het herbestemmen van alle delen van de oude gevangenis werd een uitgangspunt. Tijdens en voor de presentatie was er een opengewerkte maquette. Het sfeerbeeld is van de ‘gesloten’ stad waar je kunt ontsnappen aan de drukte van alledag.
Bijgewerkt 01-09-2021
